Türkler Yemeklerde Çatal Bıçak Kullanmaya Ne Zaman ve Nasıl Başladı?

Türklerin çatal bıçak kullanma tarihi çok eskilere dayanmamaktadır. Avrupalılar sofralarında çatal bıçak kullanırken, Osmanlı döneminde Türkler bu olayı Sultan II.

1808-1839 yılları arasında padişah olan II.

1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda padişah, daha sonra Osmanlı sadrazamı olacak devlet adamı Koca Hüsrev Mehmed Paşa’yı balo vermek için İstanbul’a gelen İngiliz gemisi Blonde’a gönderdi.

Baloda verilen yemekte Paşa, yabancıların sofrada yemek yerken çatal bıçak kullandıklarını ve mümkün olduğunca yemeğe parmaklarıyla dokunmadıklarını gözlemler. Bunu gören paşa değerli taşlardan bir çatal bıçak takımı hazırlatarak II. Mahmud’a hediye etti.

Böylece II. Mahmud, çatal bıçakla yemek yiyen ilk Osmanlı padişahı olur. Daha sonra bu gelenek bürokratlar ve zenginler arasında yayılır. Ama yer sofrasında yemek hala devam ediyor. Ta ki Sultan Abdülmecid dönemine kadar.

Sultan Abdülmecid döneminde, 1839’da Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesi ve 1856’da Islahat Fermanı’nın yürürlüğe girmesiyle reform hareketi başlamış, ancak ne toplum ne de saray buna hazır değildi. Değişim yavaştı.

1853-1856’nın ortalarında Kırım Savaşı’ndan sonra düne kadar yerde yemek yiyenler, masaların üzerine sofra kurup iki parmak yerine çatal yerine çatal kullananlar, ‘yastık’ gibi klasik eşyaların en üst tabakasını satmaya başladılar. ‘ ve ‘sedir’, özellikle devlet görevlilerine. – Bıçak kullanılmaya başlandı.

Böylece Osmanlı kültüründe yere bağdaş kurarak oturma geleneği yerini sofra ve sandalyeye oturarak sağ elin üç parmağı yerine çatal, bıçak ve kaşıkla özel tabaklarda yemek yemeye bırakmıştır.

Bonus: Çet Demirer’in 2008 Osmanlı Cumhuriyet komedisinde padişah hamburger yemeye çalışıyordu. Yazıyı yazarken aklıma geldi. Osmanlı yemek kültürünün değişimini gördünüz. Bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?